DerinTarih Haziran 2023
DerinTarih Haziran 2023
Tesiri Çağları Aşan Bir Siyaset Bilgesi: Nizâmülmülk
Derin Tarih’in Haziran 2023 sayısı, yaklaşık on asır önce yaşamış bir siyaset bilgesine
odaklanıyor: Nizâmülmülk. İslâm tarihinin en karmaşık dönemlerinden birinde yaşayan
Nizâmülmülk, sadece bir devlet adamı değil, aynı zamanda bir siyaset teorisyeniydi. Kaleme aldığı
Siyasetnâme -kendi ifadesiyle- “hiçbir hükümdarın ilgisiz kalamayacağı, sayesinde din ve dünya
işlerinin daha kolay yürütüleceği” bir metindir. Yazıldığı zamandan günümüze Siyasetnâme’ye
ilginin hiç azalmaması ve sürekli atıf yapılan bir kitap olması da, Nizâmülmülk’ün öngörüsüne
işarettir. 14 Ekim 1092’de bir Haşhâşî suikastçısı tarafından öldürülünceye kadar Büyük Selçuklu
Devleti’nin omurgasını teşkil eden Nizâmülmülk, hem hayatı hem eserleri hem de İslâm siyaset
geleneğinde bugünlere kadar uzanan derinlemesine tesirleriyle, yakından tanınması gereken bir
şahsiyettir...
“Tesiri Çağları Aşan Bir Siyaset Bilgesi: Nizâmülmülk” dosyamızda, Prof. Dr. Erkan Göksu
Nizâmülmülk hakkında sorduğumuz 20 soruya cevap verdi. Prof. Dr. Mustafa Alican ile
Nizâmülmülk’ün meşhur eseri Siyasetnâme’nin şifrelerini deşifre ederken Prof. Dr. Osman Gazi
Özgüdenli ile Selçuklu’nun gölge hükümdarını konuştuk. Doç. Dr. Pınar Kaya Tan
Nizâmülmülk’ün Bâtınîlerle mücadelesini kaleme alırken Prof. Dr. Ahmet Ocak Sünnî İslâm’ı
ihya eden medreseleri ve idarî reformlarını satırlara taşıdı. Son olarak Araştırmacı İbrahim
Bozbeşparmak Nizâmülmülk’ün ilim incisi olan Hüccetü’l-İslâm İmam Gazzâlî’nin hayat
hikâyesini yazdı.
“Tesiri Çağları Aşan Bir Siyaset Bilgesi: Nizâmülmülk” dosya konusu haricinde ise Prof. Dr.
Süleyman Kızıltoprak iş birliği ve diplomatik krizler arasında Türkiye-Mısır ilişkilerini
değerlendirirken Prof. Dr. İsmail Kara cumhuriyet devrinde medreseleri ıslah projesini analiz etti.
Dr. Ahmet Uçar mehdilik iddiasındaki Kâdiyânîlerin Osmanlı projesini deşifre ederken Tarihçi-
Yazar Dursun Gürlek Abdülhamid Han’ın başmuhâsibi Cevher Ağa’nın korkunç idamını
satırlara taşıdı. Prof. Dr. İsmail Güleç Fatih Sultan Mehmed’in entelektüel yönüne değinirken
Tarihçi Büşra Gür Fatih’in devlete çağ atlatan eğitim hamlelerini yazdı. Osman Atasoy
Dârülfünûn İlahiyat Fakültesi’nin hikâyesini anlatırken Araştırmacı-Yazar Mükremin Gül
Amerika’nın Little Bighorn hezimetini kaleme aldı. Metin Taha Yılmaz 50. yılında Şili
Darbesi’ni anlatırken Ahmet Yasin Çomoğlu “Sahak Abroyan Efendi’nin Kişver-i Derûn’u nasıl
imha edildi?” sorusuna cevap verdi. Deniz Çıkılı Hint Alt Kıtası’nda melfûzât geleneğine
değinirken Tarihçi-Yazar H. Yıldırım Ağanoğlu kibirli bir İngiliz’in Rumeli hatıralarını inceledi.
Oktay Türkoğlu Topkapı Sarayı’nın yeni hazinelerine temas ederken geçmişten günümüze bir
devşirme yöntemi olarak kullanılan sinemayı MTÜ Öğretim Görevlisi Mehmet Önder satırlara
taşıdı. Son olarak Canan Aytaş Anadolu’nun en büyük kümbeti olan Bekâr Sultan Türbesi’ni
kaleme aldı.
Derin Tarih ek kitap olarak bu ay, Araştırmacı İbrahim Bozbeşparmak’ın kaleme aldığı ve İslâm
coğrafyasından önemli şahsiyetlerin hayat hikayelerinin yer aldığı İslam Coğrafyasından
Portreler-2 kitabını bütün okurlarına armağan ediyor.
Tarih okuyan şaşırmaz.